ساختار شکنی در زاویه ی دید! "سوّم خرداد"؛ «نوستالژی» تلخِ اشغال، ویرانی و تجاوز یا طعم شیرین غرور و سربلندی؟!

رضا بردستانی - ما ایرانی ها علامه ی دهریم در به روز رسانی ثانیه به ثانیه ی«نوستالژی» ! هرچیزی می تواند ما را تحت تأثیری عمیق قرار دهد، ...

(تقدیم به شهید محمد علی جهان آرا)

ساختار شکنی در زاویه ی دید!
"سوّم خرداد"؛ «نوستالژی» تلخِ اشغال، ویرانی و تجاوز یا طعم شیرین غرور و سربلندی؟!

ما ایرانی ها علامه ی دهریم در به روز رسانی ثانیه به ثانیه ی«نوستالژی» ! هرچیزی می تواند ما را تحت تأثیری عمیق قرار دهد، برگی از شاخه ای خشک جدا می شود و بر کوچه ی خاک آلوده ی شهری دورتر از محل زندگیِ آبا و اجدادمان سقوط می کند و ما ایرانیانِ «نوستالژی» زده اشک در چشم و بغض در گلو یادمان می افتد چند وقتی است برای پدر بزرگی که چهل سال از درگذشتش می گذرد فاتحه ای نفرستاده ایم! همان لحظه عزممان را جزم می کنیم و در ذهن برایش بقعه و بارگاهی می سازیم و درست با دیدن صحنه ی بعدی این «نوستالژی» جایش را به «نوستالژی» ِ بعدی می سپارد و... اصلاً ما ایرانی ها بدون «نوستالژی» چیزی برای گریستن و بهانه برای خندیدن نداریم باید اتفاقی بیافتد، «نوستالژی» ِ ما به آستانه ی تحریک و تهییج برسد و آنگاه ما اراده کنیم و کوه را از بنیادش برکنیم.

«معمّره»نام عربیِ خرمشهر یا همان نامی که متجاوزین در خیال خام خوددر عربستان جدید(خوزستان) برای این شهر زیبا انتخاب، حتی نقشه ی جغرافیاییِ آن را نیز چاپ و منتشر کرده بودند! سال هاست جنگ ایران و عراق تمام شده است اما این قصّه ی آزادی خرمشهر بدجوری قند تو دلِ ایرانی جماعت آب می کند. تو گویی تمام هشت سال را جنگیدیم تا خرمشهر را آزاد کنیم! کیلومترها از سرزمینِ مادری امان را با دد منشی گرفتند و ویران نمودند و مجموعه ای از رذالت و جهل بر جای نهادند و خوار و خفیف چونان تکه ی جا مانده ای از زباله ی شب مانده، به سیاه ترین بخش تاریخِ متجاوزین رانده شدند. خرمشهر اگر چه در نبردی 14 روزه به آزادی و افتخار دست یافت اما ایرانی با حفظ غرورش در پیشانیِ تمامی کتاب های تاریخ جهان با خطّی خوش نوشت: «این تنها بخشی از بلایی است که بر سرِ تجاوزگر خواهیم آورد..».

«معمّره»نام عربی و تحریف شده ی خرّمشهر است که داغی شد بر دل و ننگی بر پیشانیِ کسانی که خواستند به اهدافی پلید دست یابند غافل از این که این شهر زادگاه «جهان آرا»هاست! آن ها بچه های کوچک و خسته از جنگ و تجاوز را نادیده انگاشته بودند و طیِ نوزده ماه اسارت و اشغال چه جشن ها که نگرفتند و چه پاها که سرمست و شاد بر زمین نکوفتند غافل از این که؛ نخلستان های اطراف شهر آبستنِ حوادثی بزرگ است. خرمشهر یک بار در تاریخ آن هم با افتخار و سربلندی تن به تغییر نام داد! این شهر از ابتدای اشغال و اسارات تا روزی که فرزندانش را مهربانانه در آغوش کشیدنامِ«خونین شهر»را بر خود نهاد که به آیندگان و روندگان بفهماند«خرمشهر» تا زمانی خرّم و شهر است که فرزندان خودش را در آغوش داشته باشد نه ردّ ِ پای تجاوزگرانی از ریشه بی اصل و نسب! نوزده ماه هم فرزندانِ این شهر از جدایی دل خون بودند و هم «خرمشهر»از دوری فرزندانش دیده پُر خون...
از آن روزهای سخت و سرد سال ها می گذرد، نوجوانانِ آن روزگار که به سختی یک قبضه سلاح را بر دوش می کشیدند حالا قد کشیده اند، درشت و قوی شده اند و با افتخار به آن روزگار می نگرند روزگاری که نه لا به لای «شاهنامه ی ابومنصوری» و «فردوسی» که همین حوالی و تو در تویِ حماسه ی آزاد سازی ِ خرمشهر برای فرزندانشان با سربلندیِ هرچه تمام تر تعریف می کنند. کم نیستند دلاور مردانی که تیر و ترکش خرمشهر را چونان تحفه ای ناب و مقدس در بدن برای تبرّک به یادگار نگاه داشته اند و این درد را با تمام وجود به جان می خرند اما حاضر نیستند آن تکه ی فولادی تیز و آزار دهنده را از خود جدا سازند گویی تکّه ای از خرمشهر را به آنان هدیه داده اند! به گواه آمار سی هزار نفر در این نبرد پر افتخار زخم برداشتند تعدادی راهی آسمان ها شدند و برخی که از قافله ی روندگانِ طریقِ حقیقت جا مانده بودند راهی بیمارستان ها و آسایشگاه های مجروحین و جانبازان جبهه و جنگ... مادرانِ خرمشهر اما همه می دانند در آزاد سازیِ خرمشهر چه مایه از خود شجاعت و صلابت نشان دادند، شجاعتی که مثال زدنی بود و تمام ناشدنی!
بازهم می گویم: ما ایرانی ها علامه ی دهریم در به روز رسانی ثانیه به ثانیه ی«نوستالژی»! هر سال بعد از فرونشستنِ نوروز و مسافرت ها کم کم خودمان را به بازگشت به زندگیِ عادی و روزمره عادت می دهیم، اردیبهشت ماه که به نفس نفس افتاد دوباره در و دیوار شهر پر می شود از پوستر هایی که جمله ی آسمانیِ امام راحل عظیم الشأن بر پیشانیِ تمامی آنان نقش بسته است:

«خرمشهر را خدا آزاد کرد»

تمام تصویرسازان و هنرمندان به این جمله که می رسند بی اختیار سر تعظیم فرو می آورند و برای نخستین و استثنایی ترین بار در تمامِ طول زندگانیِ حرفه ای و کاری اشان به تکرار تن در می دهند! توضیح دارند: «از این جمله زیباتر در وصف خرمشهر اگر سراغ دارید بیاورید!» راست می گویند امام ما همان امامی که با شور و شعف تمام پیام تبریک در وصف آزادیِ خرمشهر فرستاد با جانِ روح و بند بندِ تن، درک کرده بود این خطّه ی مقدس را خدا از چنگالِ متجاوزین خارج کرد و آنان را به خاک سیاه و بی آبرویی نشانید. خدا در این حماسه ی مقدس با جندالله به قلب دشمن یورش برد و ترسی عظیم در دلشان افکند و آنان را به عبارتِ نکبت بار شکست سپرد تا بروند و تاریخِ ایران را یکبار دیگر نه از 7هزار سال پیش که از خرداد چهل و دو به بعد مرور نمایند.
بازهم می گویم: ما ایرانی ها علامه ی دهریم در به روز رسانی ثانیه به ثانیه ی «نوستالژی»! یک هفته مانده به این روز بزرگ! در و دیوار، تمامِ شبکه های رادیویی و تلویزیونی، سخنرانی ها، جلسات و برنامه ها به سوم خرداد و آزادسازیِ خرمشهر منتهی می شود و چند روز بعد با مشاهده ی «نوستالژی» ِبعدی، باز اسیر فراموشی! این ها تمامی مقدمه ای بود بر اصل ماجرا.
سوم خرداد 1361 برای همیشه خرمشهر از چنگال متجاوزین رهایی پیدا نمود. به دامان پرمهر ایران بازگشت. شش سال و اندی بعد تمام داستان جنگ سفره اش برچیده شد. حالا که با هم به گفت و گو نشسته ایم سی سال از اتمامِ اشغال و اسارات خرمشهر می گذرد و 24 سال از اختتامیه دفاع مقدس! خوب است که ما ایرانی ها با پشتوانه ی تاریخی در احاطه بر «نوستالژی» هر ساله یاد و نامِ خرمشهر و آزادسازیِ آن را گرامی می داریم اما این «نوستالژی» روی دیگری هم دارد! اساساً جنگ سکّه ای است که دو رو دارد اگر پیروزی و افتخار هست، ویرانی و تجاوز و درد هم هست و ما یادمان رفت خرّمشهر به بزرگداشت نیازمند هست اما به آبادانی و بازگرداندنِ روح زندگی، نشاط و شادمانگی بیشتر!
کمتر ایرانی از کوچک و بزرگ است که نداند «سوم خرداد» روز آزادسازی خرمشهر است روز «مقاومت، ایثار و پیروزی» اما تمامِ ایرانیان نمی دانند... (بگذریم) «نوستالژی» فقط در معنای به یادآوردنِ حماسه های باشکوهِ پیروزی و فتح که نیست ما چرا طیِ سی یا منصفانه تر بیست سال گذشته اسیر «نوستالژی»ِ تلخ اشغال و تجاوز نشده ایم و برای ویرانی های آن شهر عزیز و دوست داشتنی آستین بالا نزده ایم؟ یعنی تمام سهمِ خرمشهر از آن 570 روز اشغال و تجاوز همین یک روز است و نام و نشانی در تقویم؟ خرمشهر موزه ی افتخار و سربلندیِ ایرانی است. خرمشهر کتابِ عظیم ِ تاریخ و رشادت است کهبرگ برگِ آن سرشار از افتخار و سربلندی مردمانی است که با تجاوزگر، خیال سازش و کوتاه آمدن ندارند و اما یادمان می رود! درست فردای سومِ خرداد؛ که خرمشهر همچنان منتظر آب و آبادانی است... رفته ایم و از نزدیک دیده ایم... این شهرِ دوست داشتنی همپا با رزمندگانی که سال هاست تیر و ترکش نبرد «الی بیت المقدس»را در تن دارند، زخمِ جنگ همچنان بر چهره دارد و دریغ از یک جراحی ساده ی پلاستیک که حداقل ظواهرِ تجاوز و اشغال را نه این که بزداییم که بپوشانیم!
رفته ایم و مزار شهدایش را، مسجد جامعش را ، بازار صفا و بازار چینی ها یش را، بلوار بیت المقدس و خیلی جاهای دیگرش را دیده ایم اصلاً رفته ایم و همه جای شهر را دیده ایم. با مردمانش نشستیم و حرف زدیم آنان هیچ ابایی ندارند از تهِ دل گلایه کنند که آقا!«این ها همه اش حرف است به این شهر نمی رسند!» رفته ایم و دیده ایم که نخل های بی سر این شهر همچنان چشم براه آنانی هستند که این روزها اگرچه دستی بر آتش سیاست و تصمیم گیری دارند و پشت میزهای آنچنانی جا خوش کرده اند اما تا همین دیروزهای نزدیک؛ نارنجک بر کمر و سلاح بر دوش کوچه به کوچه متجاوز می جستند تا از این خاک بیرونش کنند که اگر نرفت همانجا را گورستانی بسازند برای جماعت اشغالگر...آری رفته ایم و دیده ایم و با اعتماد می گوییم اگرچه خرمشهر را خدا آزاد کرد با عزت و سربلندی اما آبادش نکردیم بنا به هر دلیل!

بگذارید باز پناه ببریم به همان «نوستالژی» ، همان «نوستالژی» که ایرانی ها علامه ی دهرند در به کار گیریِ آن!

                                             شنوندگان عزیز توجه فرمایید
                                              شنوندگان عزیز توجه فرمایید
                                                     خرمشهر آزاد شد
                                                 خرمشهر آزاد شد
                              یاران چه غریبانه... رفتند از این خانه... هم سوخته شمع ما هم سوخته پروانه...

بگذارید باز پناه ببریم به همان «نوستالژی» ، همان«نوستالژی» که ایرانی ها علامه ی دهرند در به کار گیریِ آن!
تابلوی ورودی به خرمشهر را به یاد بیاوریم!

به خرمشهر خوش آمدید
جمعیت:36 میلیون نفر

این یعنی تمامِ ما ایرانی ها شهروند افتخاریِ خرمشهر بوده ایم و خواهیم ماند آن تابلو الآن عدد بالای 70میلیون را نشانمان خواهد داد...
بگذارید باز پناه ببریم به همان «نوستالژی» ، همان «نوستالژی» که ایرانی ها علامه ی دهرند در به کار گیریِ آن!